داده‌های چند سال گذشته وزارت جهاد کشاورزی نشان می‌داد که برای تولید یک کیلوگرم هندوانه در ایران، ۲۸۶ لیتر آب مصرف می‌شود. آمار گمرک ایران از صادرات ۲ ماهه محصولات کشاورزی در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که هندوانه در جایگاه نخست صادرات این بخش قرار دارد و از صادرات پسته نیز سبقت گرفته‌ است.

آمار گمرک ایران از صادرات ۲ ماهه امسال در بخش کشاورزی نشان می‌دهد که هندوانه با ۱۲۶ میلیون دلار، ارزآورترین فرآورده کشاورزی طی این مدت بوده‌ و این محصول به شدت آب‌بر، در صادرات از پسته پیشی گرفته است. در حقیقت می توان گفت که با افزایش صادرات این محصول، خروج آب مجازی از کشور نیز شدت گرفته است. آب مجازی، میزان آبی است که یک محصول یا فراورده کشاورزی در فرایند تولید، مصرف می‌کند.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران با بیان اینکه عمده محصول هندوانه از ایران به کشورهای حوزه خلیج‌فارس صادرات می‌شود، یادآور شد که این محصول در روسیه، ترکیه و مقدار کمی نیز در بازار کشورهای CIS خریدار دارد.

به گفته سیدرضا نورانی، هر من (معادل ۴ کیلوگرم) هندوانه صادراتی ایران در بازار کشورهای جنوب خلیج‌فارس از ۳ درهم شروع و تا ۷ درهم قیمت می‌خورد. نورانی همچنین استان‌های جنوبی ایران را مبدا اصلی صادرات هندوانه عنوان کرد. این در حالی است که به گفته وی، این محصول جزو کالاهای صادراتی آب‌بر کشور است حال آنکه ایران با معضل بزرگ کمبود آب مواجه است.

وی با انتقاد از سیاست فعلی صادرات و واردات محصولات کشاورزی کشور، گفت: اینکه مهم‌ترین واردات کشاورزی ایران، محصولی مانند گندم است که در تولید آن آب کمتری مصرف می‌شود و در مقابل، صادرات عمده کشاورزی ایران را محصولی مانند هندوانه است که در تولید هر کیلوگرم از آن، آب فراوانی مصرف می‌شود، یک واقعیت را نشان می‌دهد که در ایران استراتژی مناسبی برای تولید و صادرات محصولات کشاورزی وجود ندارد.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران با تاکید بر اینکه، طی سال‌های اخیر نسبت به روال صادرات و واردات محصولات کشاورزی کشور، به مقامات مسئول به ویژه وزارت جهاد کشاورزی هشدار داده شد اما گوش شنوایی نیست، افزود: کشاورزی ایران، از نبود الگوی کشت منظم در رنج است و در حالی که استان‌های کشور هر یک دارای ظرفیت کشت و تولید محصولات مختلف است، از این فرصت استفاده نشده و با تدبیری که از سوی دولت هیچ‌گاه پیگیری نشد نتوانستیم محصولاتی با ارزش افزوده بالا تولید و به صادرات کشاورزی معنی و رونق دهیم.

نورانی افزود: نبود الگوی کشت منظم و با خلق ارزش افزوده، باعث شده که هر سال با اتفاقات عجیب در بخش کشاورزی مواجه شویم به طوری که یک سال کمبود سیب‌زمینی یا گوجه‌فرنگی در کشور بی‌داد می‌کند و سال دیگر، همان محصول روی دست کشاورزان مانده و معدوم می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه بخش کشاورزی کشور، نیاز به اجرای دقیق و واقعی الگوی کشت منظم دارد، افزود: این در حالی است که کارترهای بزرگ واردات هیچ‌گاه اجازه نداده‌اند که این هدف در بخش کشاورزی محقق شود.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران افزود: تا زمانی که یارانه ارزی برای واردات گندم و جو و سایر فرآورده‌های کشاورزی مصرف شود، مشکلات در بخش کشاورزی حل نخواهد شد و در واقع ارز ۴۲۰۰ تومانی این اجازه را نمی‌دهد. حال آنکه اگر ارزش ارز در داخل کشور واقعی شود، دیگر واردات گندم از روسیه توجیه پیدا نمی‌کند.

نورانی با اشاره به اینکه در شرایطی که کشور با کمبود ارز مواجه است، عده‌ای در داخل تقاضای دریافت ارز دولتی برای کشت فراسرزمینی دارند، گفت: کشت فراسرزمینی باید در زمانی مطرح و مورد توجه قرار گیرد که در داخل کشور ظرفیت تولید وجود نداشته باشد در حالی که داده‌های فراوانی در سرزمین ایران برای تولید انواع محصولات کشاورزی و تامین داخل و حتی تامین کشورهای اطراف وجود دارد.