هایتاجر : براساس بخشنامه ۱۴ فروردین ۱۴۰۰ گمرک، به‌منظور جبران صادرات آب مجازی از کشور از طریق صادرات محصولات کشاورزی و غذایی در بودجه ۱۴۰۱، اخذ نیم درصد از ارزش پایه صادراتی این محصولات به‌عنوان عوارض صادرات آب مجازی مصوب شده که توسط گمرک اخذ و به خزانه کل کشور واریز می‌گردد.

این در حالی است که کارشناسان کشاورزی و بخش خصوصی مرتبط معتقدند عوارض نیم درصدی صادرات محصولات کشاورزی باید بر محصولات آب بری همچون هندوانه و خربزه و صیفی‌جات دیگر گرفته شود و محصولاتی همچون زعفران و گیاهان دارویی آب بسیار کمی را مصرف می‌کنند.
همین امر طی سال گذشته سبب کاهش صادرات و ارزآوری زعفران شده و قاچاق این محصول را به‌شدت افزایش داده است به طوری که صادرات این محصول نسبت به سال گذشته به لحاظ وزنی ۶۲ تن(۱۹ درصد) و به لحاظ ارزشی ۳۷ میلیون تن(۱۹,۳ درصد) کاهش داشته است.

• مجلس عوارض نیم درصدی صادرات را بردارد
رئیس شورای ملی زعفران در این خصوص گفت: سال گذشته مجلس شورای اسلامی عوارض نیم درصدی را بر صادرات محصولات آب بر درنظر گرفت ولی با این حال نمی‌توان زعفران و گیاهان دارویی را همانند هندوانه و صیفی جات دانست چون این محصولات عمدتاً در مناطق خشک و کویری پرورش داده می‌شود.
وی افزود: در این مناطق نمی‌توان محصولات کشاورزی دیگری کاشت به همین دلیل برای گذران زندگی، مردم این مناطق رو به کشت زعفران آورده‌اند با این حال اگر این نیم درصد صرف برند سازی، بازاریابی، توسعه مصرف داخلی و خارجی و افزایش صادرات این محصول به دیگر کشورها می‌شد می‌توان آن را منطقی جلوه داد ولی در وضعیت فعلی امری بشدت مذموم است.
رئیس شورای ملی زعفران خاطرنشان کرد: طی یک سال اخیر صادرات زعفران بشدت کاسته شده است که یکی از مهم‌ترین دلایل این امر را می‌توان به اخذ عوارض نیم‌درصدی از صادرکنندگان نسبت داد بنابراین باید هر چه سریعتر مجلس این قانون را حذف کند.
وی با اشاره به اینکه ۴ ماه دیگر فصل برداشت زعفران در کشور آغاز می‌شود، عنوان کرد: اگر این قانون حذف نشود دود کاهش شدید صادرات به چشم کشاورزان خواهد رفت. وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در سالیان اخیر به‌دلیل خشکسالی شدید و افزایش هزینه‌های تولید شاهد گران شدن قیمت زغفران در بازار هستیم.

۱۰ کشور اول واردکننده زعفران ایران
رئیس شورای ملی زعفران درباره کشورهای واردکننده زعفران در سال گذشته گفت: ۱۰ کشور اول براساس میزان واردات عبارتند از: چین با واردات ۸۵ هزار و ۷۰۸ کیلوگرم معادل ۳۲.۶ درصد از کل صادرات کشور، امارات با واردات ۶۸ هزار و ۲۸۹ کیلوگرم معادل ۲۶ درصد، اسپانیا با واردات ۴۴ هزار و ۸۷۵ کیلوگرم معادل ۱۷.۱ درصد، عمان با واردات ۸۲۷۰ کیلوگرم معادل ۳.۲ درصد از کل صادرات کشور، افغانستان با واردات ۶۷۶۰ کیلوگرم معادل ۲.۶ درصد، قطر با واردات ۵۸۷۰ کیلوگرم معادل ۲.۳ درصد، هند با واردات ۴۹۵۹ کیلوگرم معادل ۱.۹ درصد، هنگ کنگ با واردات ۴۱۲۰ کیلوگرم معادل۱.۶درصد، ماکائو با واردات ۴۱۱۸ کیلوگرم معادل ۱.۶ درصد از کل صادرات کشور و ایتالیا با واردات ۳۹۴۱ کیلوگرم معادل ۱.۵ درصد. احتشام افزود: از دیگر کشورهای عمده وارد کننده زعفران از ایران می‌توان به کویت، فرانسه، هلند، ویتنام و آلمان اشاره کرد. با توجه به آمار فوق مشهود است که در مجموع، ۱۰ کشور اول هدف صادرات در سال ۱۴۰۰ جمعاً ۲۳۶ هزار و ۹۱۰ کیلوگرم زعفران از ایران وارد کرده‌اند و ۹۰.۲ درصد کل صادرات را به خود اختصاص داده‌اند و ۶۹ کشور دیگر مجموعاً ۹.۸ درصد از کل صادرات را تشکیل می‌دهند. وی تصریح کرد: در نگاهی محدودتر ۵ کشور اول هدف صادرات، مجموعاً ۲۱۳ هزار و ۹۰۲ کیلوگرم معادل ۸۱.۴ درصد از کل صادرات زعفران کشور را به خود اختصاص داده‌اند و ۶۹ کشور دیگر مجموعاً ۱۸.۶ درصد را. این ارقام بیانگر این واقعیت است که اولاً این ۵ کشور خود تمامی زعفران وارداتی را مصرف نکرده و بخشی از آن را با بسته‌بندی به نام خود صادرات مجدد کرده و به بازارهایی فرستاده‌اند که براحتی می‌توانست در اختیار کشور ما قرار گیرد و امکان توسعه صادرات به آنها وجود دارد؛ ثانیاً برخلاف ظاهر آن، بازار زعفران ایران بازار محدود و آسیب‌پذیری است و هر یک از این بازارها از کنترل عرضه و تقاضا روی قیمت زعفران تأثیر می‌پذیرند.

• افزایش قاچاق ماحصل عوارض نیم‌درصدی صادرات زعفران
در همین خصوص  نایب رئیس شورای ملی زعفران با اشاره به کاهشی شدن روند صادرات زعفران، گفت: صادرات زعفران از دی سال گذشته تا امروز روند کاهشی به خود گرفته است. صادرات زعفران در دیماه سال گذشته حدود ۵۸ درصد، بهمن ۳۳ درصد، اسفند ۳۸ درصد، فروردین ۵۹,۵ درصد و اردیبهشت ۱۹ درصد کاهش پیدا کرد. به نظر من دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های در کاهش روند صادرات دخیل هستند.  این فعال اقتصادی عوارض صادرات آب مجازی زعفران را نیم درصد دانست و افزود: زعفران جزو محصولات کم‌آب بر کشاورزی محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: رقم بالای صادرات زعفران از مجاری قانونی فضا را برای قاچاق این محصول فراهم کرده است. قاچاقچیان زعفران بدون اینکه هزینه‌ای را به دولت پرداخت کنند زعفران را صادر می‌کنند و در بازارهای جهانی ۱۵ تا ۲۰ درصد زیر قیمت صادرکنندگانی که سال‌ها تلاش کردند تا این بازار را تصاحب کنند می‌فروشند؛ در نتیجه صادرات رسمی زعفران در کشور کاهش پیدا می‌کند.

نایب رئیس شورای ملی زعفران با بیان اینکه زعفران کیلویی ۷۰۰ تا ۱۳۰۰ دلار صادر می‌شود، افزود: تعهد پایه صادرات یک کیلو زعفران نگین ۱۶۰۰ دلار است و قاچاقچیان زعفران در هر یک کیلو زعفران ۱۰ میلیون تومان جلوتر از صادرکنندگان رسمی هستند. اگر این روند ادامه داشته باشد اکثر واحدهایی که شناسنامه‌دار هستند جنس را به صورت قاچاق خارج می‌کنند که در عمل چنین روندی آغاز شده است و یا در نهایت بنگاه خود را تعطیل می‌کنند.