به نقل از هایتاجر، پسته در مناطق خشک ایران با بارندگی های کم، کشت می شود. از نظر اقتصادی چنین مناطقی مناسب کشت محصولاتی دیگر، نیستند. در حال حاضر درآمد حاصل از صادرات پسته در کنار نفت قرار دارد. حدود 10 درصد از ارزش صادرات غیرنفتی، از پسته حاصل می شود. بر اساس (pcI) شاخص پیچیدگی محصول، پسته تازه و پسته خشک جزئی از محصولات جهانی است که خوشبختانه کشور ما سهم بزرگی از این تجارت را دارا است.

از زمان صادرات اولیه پسته، در دهه 1920، محبوبیت آن به سرعت گسترش یافته است. پسته یکی از محصولات با ارزش کشور است. درختان پسته بیشتر در مناطق 500 تا 2200 متری از سطح دریا، رشد می کنند. خواص پسته بسیار زیاد است و منبع بسیار خوبی از مواد مغذی از جمله پتاسیم، فسفر، کلسیم، پروتئین، ویتامین ها، مواد معدنی و آمینواسیدهایی است که برای سلامتی ضروری هستند.

ایران اولین تولید کننده و صادر کننده عمده پسته در جهان است. عطر و طعم پسته ایرانی در بازارهای جهانی مشهور است، اما در سال های اخیر تحت تأثیر عوامل مختلف، سهم پسته ایران در جهان تجارت و تولید، کاهش یافته است.

کاهش سهم تجارت پسته ایران در بازار جهانی، به ظهور رقبای جدید (ایالات متحده آمریکا، ترکیه و چین) و عوامل داخلی (کاهش تولید و افزایش هزینه تولید در هکتار) بر می گردد.

صادرکنندگان برتر پسته جهان بر اساس آمار‌های سال 2019: ایالات متحده آمریکا (1.56 میلیون دلار)، ایران (586 میلیون دلار)، هنگ کنگ (303 میلیون دلار)، آلمان (112 میلیون دلار) و ترکیه (52.3 میلیون دلار) هستند.

با نگاهی به اظهارات سخنگوی گمرک ایران، در هشت ماهه اول سال 1399، پسته چهارمین قلم از صادرات غیرنفتی ایران بوده است.

ایران در تولید پسته حرف اول را می زند در حالی که، میزان صادرات پسته آمریکا بیش از ایران است.

ایران توانایی تولید سالانه حدود ۴۰۰ هزار تن پسته را دارد و کشور آمریکا، با تولید ۲۳۰ هزار تن پسته در جایگاه دوم تولید قرار دارد. اما وضعیت صادرات پسته در ایران، از نظر وزنی نسبت به آمریکا، کمتر است.

در بهار سال گذشته، پسته ایران به بیش از 54 کشور جهان صادر شده است که در این میان اصلی ترین مقاصد پسته ایرانی، کشور‌های چین با 5 هزارو 547 تن و به ارزش 35 میلیون و 409 هزارو 710 دلار و آلمان با 2 هزارو 982 تن، عراق با یک هزارو 866 تن، روسیه با یک هزارو 455 تن و قزاقستان با یک هزارو 129 تن هستند.

یکی از مسائلی که در وضعیت صادرات پسته در ایران ، موثر است، شاخص ها و ارزیابی هایی است که کشور هدف تعیین و اعمال می کند. برای مثال، کشور آلمان یکی از مهم ترین کشورهای وارد کننده پسته ایران، به مقادیر آفلاتوکسین سخت گیر است. بر همین اساس، فقط پسته‌هایی با مقادیر بسیار پایین آفلاتوکسین به این کشور راه پیدا می کنند، لذا صادرکنندگان و فعالان تجارت محصولات کشاورزی و خشکبار می بایست از قوانین و مقررات کشور هدف و استاندارد‌های واردات خشکبار اطلاعات اساسی داشته باشند و گواهی سلامت محصولات را بر اساس شیوه نامه های این کشور‌ها اخذ نمایند.

وضعیت صادرات پسته در ایران و مراحل آن

همانطور که پیش از این نیز گفتیم، پسته محصول با ارزشی است که مشتریان خاص خود را در کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی دارد. صادارت آن به اروپا، ترکیه، گرجستان، عراق، چین، قطر، امارات، روسیه از جمله مهم ترین مقاصدی است که در بخش صادرات پسته ایرانی اتخاذ شده است. صادرات پسته مراحل مختلفی دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:

تأمین محصول

پیش از اینکه صادرات پسته صورت گیرد، اقدامات مهمی توسط تاجرین صورت می گیرد، در ابتدا می بایست اطلاعات دقیقی راجع به مشتریان در کشورهای مقصد و نوع پسته مورد نظر این مشتریان، به دست آورد. سپس شرایط گمرکی کشورهای واردکننده، به علاوه استانداردهای غذایی و بهداشتی کشور وارد کننده، باید درنظر گرفته شود تا بتوان محصولی با ملاک و معیار آنها را صادر کرد.

بسته بندی پسته

پس از طی شدن مرحله تأمین پسته، نوبت به بسته بندی آن می رسد، در این مرحله باید اصول زیادی را در بسته بندی پسته به کار برد. از جمله نوع پسته و مشخصات تولیدی آن، شرکت تولید کننده، شرکت صادرکننده، شرکت واردکننده و مواردی از این قبیل درج شود تا خریداران با اطلاعات کامل نسبت به خرید پسته ایرانی اقدام نمایند.

از آنجایی که هدف نهایی این پسته، کشورهای دیگر هستند، بالا بودن کیفیت پسته صادراتی و نوع بسته بندی آن به شدت حائز اهمیت است. همین امر، نهایتا مشتریان خارجی را حفظ و چه بسا سفارش آن ها را افزایش می دهد.

اخذ مدارک استاندارد بودن پسته ایرانی

پیش از ورود پسته به گمرک، می بایست استانداردهای لازم اخذ شود. این تاییدیه ها باید از منظر کشور مقصد نیز مورد تایید قرار گیرد.

ارائه پسته به گمرک

پس از آن باید پسته به گمرک شهرستانی که محصول در آن کشت شده، ارائه شود و مدارک مربوط از جمله اظهارنامه های نوع محصول، وزن محصول، مشخصات محصول و فاکتور محصول را تکمیل کند.

دریافت گواهی سلامت پسته در گمرک

اداره استاندارد شرکت های صادرکننده خشکبار در گمرک های کشور به خصوص در مراحل صادرات پسته ایرانی، آن ها را ملزم به رعایت استانداردها، اخذ و ارائه مدرک تاییدیه استاندارد نموده است.

اگر محصولاتی که به گمرک ارائه می شود، فله باشند یا استاندارد نداشته باشند، در این اداره تاییدیه می گیرند، این تاییدیه پس از تایید گواهی سلامت نباتات و بهداشت غذایی صادر می گردد و پس از طی شدن این مرحله، گواهی ترخیص بار در گمرک صادر می شود.

تحویل پسته صادراتی به شرکت حمل و نقل

در این مرحله باید بارنامه مورد نظر در خصوص صادرات پسته ایرانی ارائه شود. این بارنامه پس از عقد قرارداد بین شرکت صادر کننده و شرکت حمل و نقل صادر می شود.

جالب است بدانید که در صادرات پسته ایرانی نیازی به کانتینر یخچال دار نیست اما برای دیگر محصولات خشکبار، باید با صادرکننده هماهنگی های لازم انجام شود.

دریافت مدارک دیگر و گواهی مبدا صادرات پسته

شرکت های حمل و نقل با اخذ سایر مدارک گمرکی و تاییدیه بارنامه از گمرک و فروشنده، می توانند گواهی مبدأ برای پسته صادراتی ایران از اتاق بازرگانی دریافت کنند.

پس از طی این مرحله، مدارک کامل شده و برای ارسال به کشور مقصد و ترخیص آن آماده می باشد.

منابع: صادرات پسته، بسته بندی پسته