به نقل از هایتاجر، حدود 79000 تن عسل توسط ایران تولید شده است، حدود 75000 نفر نیز، به طور فعال در صنعت زنبورداری فعالیت می كنند. زنبورداران ایرانی، در نشست سالانه اذعان کرده اند كه حدود 79000 تن عسل توسط استان های مختلف تولید می شود و حدود 5000 تن به بازار جهانی صادر می شود. ایران در مرحله چهارم تولید عسل برای سال های متوالی (پس از چین ، ترکیه و ایالات متحده) قرار دارد. اما بین میزان تولید و درآمد حاصل از میزان صادرات عسل ایران رابطه مثبت و قوی وجود ندارد.

کشورهای تولید کننده عسل و رتبه ایران

طی آماری که در سال 2017 از 15 کشور صادر کننده عسل، دریافت شده است، مشاهده می کنید که ارزش دلاری صادرات عسل این کشورها به چه میزان است:

• چین: 270.7 میلیون دلار آمریکا (11.3٪ از کل صادرات عسل طبیعی)
• نیوزیلند: 268.1 میلیون دلار (11.2٪)
• آرژانتین: 183.2 میلیون دلار (7.6٪)
• آلمان: 145.6 میلیون دلار (6.1٪)
• اوکراین: 133.9 میلیون دلار (5.6٪)
• برزیل: 121.3 میلیون دلار (5٪)
• اسپانیا: 110.3 میلیون دلار (4.6٪)
• مکزیک: 104.7 میلیون دلار (4.4٪)
• هند: 104 میلیون دلار (4.3٪)
• مجارستان: 97.3 میلیون دلار (4٪)
• بلژیک: 77.3 میلیون دلار (3.2٪)
• ویتنام: 70.6 میلیون دلار (2.9٪)
• کانادا: 60.6 میلیون دلار (2.5٪)
• رومانی: 52.1 میلیون دلار (2.2٪)
• بلغارستان: 48.1 میلیون دلار (2٪)

از نظر ارزشی، 15 کشور ذکر شده بیش از سه چهارم (76.9٪) از کل صادرات عسل طبیعی را در طول سال 2017 از آن خود کرده اند.

در میان صادر کنندگان برتر، سریعترین رشد مربوط به عسل طبیعی ایران در سال 2013 است، برخی از کشورها با رشد بهتری برای صادرات روبرو هستند: اوکراین (152.9٪ افزایش)، برزیل (124.1٪ افزایش)، نیوزیلند (91.3٪ افزایش) و هند (بالای 37.4٪).

پنج کشور در فروش عسل طبیعی صادراتی خود کاهش داشته اند: ویتنام (61/21 درصد)، آرژانتین (9/13 درصد)، مکزیک (8/6 درصد)، رومانی (5/4 درصد) و کانادا (پایین 6.2 درصد).

تفاوت قیمت ها در عسل های پایه

بین تمام عسل های تولید شده توسط ایران به دلایلی مختلفی، اختلاف قیمت دارند:

برخی از زنبورداران، زنبورهای عسل را با ساکارز مایع و عنبر برای افزایش بهره وری تغذیه می کنند. آنها ساکاروز مایع را که توسط قند معمولی تولید می شود در اختیار زنبورها، قرار می دهند. قطعاً عسلی که با این روش تولید می شود هم از نظر عطر و هم از نظر طعم متفاوت است (در مقایسه با عسل طبیعی).

آن روی سکه، تولیدکنندگانی وجود دارند که به پایداری و اخلاق در تولید محصولات با کیفیت بالا اعتقاد دارند، که سعی می کنند کیفیت را تا آنجا که ممکن است افزایش دهند و محصولات خود را با قیمت مقرون به صرفه بفروشند تا هزینه های تولید را نیز جبران کنند.

چین به عنوان اولین تولید کننده عسل در جهان شناخته می شود و بیش از 27 درصد از مصرف عسل جهان را تأمین می کند، اما تفاوت زیادی بین کیفیت و کمیت وجود دارد، ما نباید روی هر مایعی که شیرین است به عنوان عسل طبیعی و خالص برچسب بزنیم.

توجه داشته باشید که کشورهای مصرف کننده عسل، سطح بهداشت متفاوتی در این زمینه دارند. برای مثال، مقررات ارگانیکی در اتحادیه اروپا، آنچنان سختگیرانه است که باقی مانده سموم دارویی بر روی عسل (البته در همه عسل ها این‌گونه نیست) را چک کرده و از دریافت آنها خودداری می کند.

بر همین اساس، می بایست بر روی کیفیت و پایش سلامتی عسل تولیدی، دقت نظر بیشتری انجام شود. اما در برخی از کشورها، مانند کشورهای حوزه خلیج فارس، موانع زیادی برای ورود عسل وجود ندارد.

تولید فصلی عسل چه تاثیری بر میزان صادرات عسل ایران دارد؟

ایران کشوری چهارفصل است. بنابراین عسل ایرانی، در طول سال در مناطق مختلف کشور تولید می شود. به عنوان مثال، هنگامی که در شمال کشور، آب و هوای زمستانی و سرد بر قرار است، زنبورداران جنوب محصولات خود را برای برآورده کردن شکاف های تولیدی به بازارها می فرستند. همچنین در روزهای گرم تابستان که زنبورداران کندو های خود را برای خلاص شدن از شر گرما هوا به شهرهای دیگر منتقل می کنند، آن دسته از زنبورداران شهرهای شمالی یا شهرهای دیگر مانند دماوند، نیاز صادراتی عسل را برآورده می کنند.

ایران دارای دو نوع عسل است، نوع اول عسلی است که در بهار تولید می شود و نوع دوم، عسل تابستانی است. قیمت عسل بهاری (مانند عسل شکوفه پرتقال) در حدود نیمی از قیمت عسل تابستانه است (مانند عسل آویشن)، به علاوه، رنگ آن نیز روشن تر از عسل تابستانه است.

کشورهای اروپایی، معمولا با یک واسطه از ایران، عسل خریداری می کنند. چین با رقم تولید 305 هزار تن عسل بزرگ ترین تولید کننده و صادر کننده عسل جهان است، پس از آن آمریکا، با تولید 82 هزار تن رتبه دوم تولید عسل جهان را دارد، سپس آرژانتین، سومین تولیدکننده عسل جهان است.

متاسفانه میزان صادرات عسل ایران ، به عواملی همچون کیفیت پایین و بهره وری کم کندوها مرتبط بوده است. به طوری که در کشورهای پیشرفته از هر کندو ۶۰ کیلو عسل به دست می آید که متوسط تولید دنیا از یک کندو 20 کیلو و در ایران ۱۳ کیلوگرم است.

بهترین بازار برای عسل ایران کجاست؟

یکی از مهم ترین مصرف کنندگان عسل ایرانی، کشور عراق است. عسل ایرانی، که ۵۷ درصد از بازار عسل عراق را در اختیار گرفته است، جزو محبوب ترین کالاهایی است که در گمرک این کشور می نشیند. تجار ایرانی باید بدانند که نباید با پایین آوردن سطح کیفی این محصول، این بازار بزرگ (کشور عراق) را از دست بدهند. تمامی صادر کنندگان عسل باید این نکته را در نظر داشته باشند که کشور عراق ظرفیت اشباع نشده ای در واردات عسل دارد. بنابراین از ظرفیتی که در حال حاضر وجود دارد، به خوبی می توانند استفاده کنند.

منابع: تولید عسل جهان، عسل ایران