زعفران چه خواصی دارد؟

زعفران گرانبهاترین ادویه جهان است. علت قیمت بالای زعفران به متد سخت برداشت آن باز می گردد. زعفران به طور دستی از گل Crocus sativus برداشت می شود. امروزه در سراسر جهان افراد بسیاری به مصرف این ادویه پرخاصیت روی آورده اند. زعفران علاوه بر رنگ و بوی لطیف و خوشایندی که به انواع غذاها می بخشد، دارای خواص شفا بخش فیزیکی، روحی و ذهنی بسیاری نیز می باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق تر سوال "زعفران چه خواصی دارد؟" بپردازیم.

یک. زعفران به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی

زعفران حاوی انواع مختلفی از ترکیبات گیاهی است که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند (یعنی مولکول هایی که از سلول ها در مقابل رادیکال های آزاد محافظت می کنند). از جمله آنتی اکسیدان های موجود در زعفران می توان به کروسین، کروستین، سافرانال و کائمفرول اشاره نمود.

کروسین و کروستین رنگدانه های کاروتنوئید و عامل ایجاد رنگ قرمز در زعفران هستند. کروسین و کروستین هر دو دارای خواص ضد التهاب و ضد افسردگی داشته، همچنین از سلول های مغز در مقابل آسیب های پیشرونده محافظت می کنند و در کاهش اشتها مؤثرند.

سافرانال عامل عطر و طعم بی نظیر زعفران می باشد. در پاسخ به سوال "زعفران چه خواصی دارد؟" باید اشاره کرد که تحقیقات انجام گرفته بر روی خواص زعفران نشان می دهند که سافرانال به بهبود خلق و خو، حافظه و قدرت یادگیری کمک نموده و همچنین از سلول های مغز در برابر استرس اکسایشی محافظت می کند.

کائمفرول نیز دارای خواص ضد افسردگی و ضد سرطان بوده در کاهش التهاب نقش دارد.

دو. خواص زعفران در بهبود خلق و خو  و درمان علائم افسردگی

به راستی زعفران چه خواصی دارد؟ آیا مصرف آن در کاهش  علایم افسردگی موثر است؟ بله، زعفران می تواند به بهبود خلق و خو کمک کند. نتایج حاصل از برخی مطالعات در زمینه خواص زعفران نشان می دهند که مکمل های زعفران در درمان علائم افسردگی خفیف تا متوسط در مقایسه با دارونماها (پلاسیبوها) عملکرد بسیار بهتر و مؤثرتری داشته اند. سایر مطالعات نیز نشان می دهند که مصراف روزانه 30 میلی گرم زعفران به اندازه فلوکستین، ایمی پرامین و سیتالوپرام - که داروهای متداول در درمان فسردگی می باشند – مؤثر واقع می گردد. به علاوه افراد کمی عوارض جانبی ناشی از مصرف زعفران را در مقایسه با سایر داروها تجربه نمودند.

سه. خواص زعفران در درمان سرطان

زعفران سرشار از آنتی اکسیدان های مختلف است که رادیکال های آزاد مضر را خنثی می کنند. رادیکال های آزاد مرتبط با بیماری های مزمن چون سرطان می باشند.

طی مطالعات آزمایشگاهی مشخص شد که زعفران و ترکیبات آن سلول های سرطان روده، پوست، استخوان، مغز استخوان، پروستات، ریه، سینه، پشت گردن و چندین نوع سرطان دیگر را به طور گزینشی از بین برده و یا رشد آنان را متوقف می کنند و این در حالی است که به سلول های نرمال آسیبی وارد نمی شود. از طرفی بر اساس مطالعات آزمایشگاهی دیگر کروسین – عمده ترین آنتی اکسیدان موجود در زعفران – می تواند سلول های سرطانی را در مقابل داروهای شیمی درمانی حساس تر و کشنده تر کند.

چهار. خواص زعفران در کاهش علائم PMS

سندرم پیش از قاعدگی (PMS/Premenstrual syndrome) عبارتی است که علائم فیزیکی، احساسی و روانشناسی را که قبل از شروع دوره یائسگی بروز می کنند توصیف می کند.

مطالعات نشان می دهند که زعفران می تواند در بهبود علائمPMS  مؤثر باشد. در زنان بین 20 الی 45 سال مصرف روزانه 30 میلی گرم زعفران در درمان علائم PMS چون کج خلقی، سردرد، ویار و درد در مقایسه با پلاسیبو (دارونما) مؤثرتر واقع شده است. همچنین نتایج مطالعه ای دیگر حاکی از آن است که بوییدن زعفران به مدت 20 دقیقه به کاهش علائم PMS چون اضطراب کمک نموده و سطوح هورمون استرس کورتیزول را کاهش می دهد.

پنج. زعفران به عنوان یک Aphrodisiac

Aphrodisiac ها غذاها یا مکمل هایی هستند که به تقویت میل جنسی کمک می کنند. بر اساس مطالعات انجام گرفته، زعفران می تواند دارای ویژگی های Aphrodisiac ، هم برای مردان و هم برای زنان باشد، بخصوص در افرادی که داروهای ضد افسردگی مصرف می کنند.

شش. خواص زعفران در کاهش اشتها و کمک به کاهش وزن

خوردن مکرر میان وعده یکی از عادات متداولی است که می تواند در نهایت منجر به چاقی گردد. بر اساس یک سری تحقیقات زعفران می تواند از طریق کاهش اشتها در جلوگیری از این عادت مؤثر باشد.

طی یک مطالعه 8 هفته ای، زنانی که مکمل های زعفران را مصرف نمودند در مقایسه با زنان گروه مصرف کننده پلاسیبو (دارونما)، به طور قابل توجهی احساس سیری بیشتری نموده، به دفعات کمتری میان وعده خورده و کاهش وزن بسیار بیشتری داشتند. یک مطالعه 8 هفته ای دیگر نیز نشان داد که خوردن مکمل عصاره زعفران به طور قابل توجهی باعث کاهش  اشتها، شاخص توده بدنی (BMI) ، سایز دور کمر و حجم کلی چربی بدن می گردد.

هفت. خواص زعفران در کاهش فاکتورهای ریسک بیماری قلبی

مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهند که خواص آنتی اکسیدان زعفران می تواند باعث کاهش کلسترول خون و مانع از انسداد رگ های خونی و شریان ها گردد.

هشت. خواص زعفران در کاهش سطوح قند خون

بر اساس مطالعات آزمایشگاهی و تحقیقات انجام گرفته بر روی موش های مبتلا به دیابت، زعفران می تواند باعث کاهش سطح قند خون و افزایش حساسیت بدن به انسولین گردد.

نه. خواص زعفران در تقویت بینایی

به نظر می رسد که زعفران به تقویت بینایی در بزرگسالان مبتلا به بیماری دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن (AMD) کمک نموده و همچنین‌ از بینایی در مقابل آسیب ناشی از رادیکال های آزاد که مرتبط با (AMD) می باشد، محافظت می کند.

ده. خواص زعفران در تقویت حافظه در بزرگسالان مبتلا به بیماری آلزایمر

خواص آنتی اکسیدان زعفران می تواند به بهبود ادراک در بزرگسالان مبتلا به آلزایمر کمک کند.

در یک مطالعه 22 هفته ای بر روی 54 فرد مبتلا به آلزایمر با 55 سال سن و بیشتر، به طور تصادفی بخشی از بیماران 30 میلی گرم زعفران و مابقی 10 میلی گرم دونپزیل (دارویی که به طور گسترده ای جهت کاهش علائم یا کندتر نمودن روند آلزایمر به کار می رود) دریافت نمودند. پس از گذشت 22 هفته مشخص گردید که این دوز از زعفران دارای تأثیرات مشابهی با دونپزیل در درمان علائم آلزایمر خفیف تا متوسط می باشد.